-
1 pars
partis (изредка acc. im, abl. ī) f.1) часть (corporis, urbis C; civium Cs; diei Nep; de nobis, ex illis C)parte PM etc. и in parte Q — частью, отчастиmajor p. C — большая часть, большинствоdimidia p. C, Sl etc. — половинаtertia p. Cs — одна третьduae partes C — две третиtres partes Cs — три четвертиnovem partes Sl, Nep — девять десятыхmultis partibus C — во много раз, гораздоpartes facere C — делитьpartem facere Dig — составлять или получать частьpartes rei C — подробности, деталиmagnam (bonam) partem или magna (ex) parte Lcr, C, L etc. — в значительной частиex (in) parte C, Cs etc. — частью, частичноaliquā (ex) parte C, PJ — в некоторой части или в известном отношенииnullā (ex) parte O, Q — ни в какой степени, нисколькоnon minimam partem Lcr — не в малой степени или совсем нередкоdecem partes dicere Pt — уметь делить (числа) на десять, т. е. усвоить начатки арифметики2) участие, доляin parte alicujus rei esse L — принимать участие в чём-л.partem habere in (ex) aliquā rē C — быть участником чего-л.plus quam pro parte laborare O — работать больше положенного (т. е. изо всех сил)3) область, край (pagi partesque Cs; partes orientis C)in utramque partem или ab (ex) utraque parte Cs etc. — справа и слеваomnibus (in) partibus C, Cs etc. — везде, повсюдуquā ex parte? C — с какой стороны?, где?in eā parte C — тамquam in partem C — кудаin eam partem C — туда, перен. в том смысле (что) или с тем (чтобы)5) отношениеomni (ex) parte, in omnes partes C, omnibus partibus C , Cs или in (ab) omni parte C, O, L, H — во всех отношениях, совершенно, всецелоin utramque partem C etc. — в обоих случаяхnullam in partem C etc. — ни в каком отношенииin utramque partem (или in contrarias partes) disputare C — спорить за и против6) вид, род, раздел7) преим. pl. партия (partes optimatium et popularium C; partes Sullanae Nep)a parte alicujus esse C, Sl — быть на чьей-л. сторонеnullīus (neutrīus) partis esse (или se in nullam partem movere) C — быть нейтральным8) pl. театр. рольprimae partes Ter, C — главная рольalicujus partes agere C — играть чью-л. рольvocare ad partes aliquem J — выводить (изображать) кого-л. в литературном произведении9) pl. должность, обязанность, задача, долг ( partes imperatoriae C)defensionis partes suscipere (sibi sumere, obtinēre) C — взять на себя обязанности защитникаres est mearum partium или meae sunt partes C — это относится к моим обязанностям10) участник (Consus, p. ingens belli V)11) член ( partes corporis Sl)pars obscena( partes obscenae) O и naturae partes Ph — genitalia -
2 pars
1) часть, a) прот. totum, tota res (1. 11 § 2 D. 2, 1. 1. 1 D. 21, 2. 1. 41 § 1 D. 22, 1. 1. 5 § 15 D. 39, 1. 1. 25 D. 50, 16. 1. 160 § 1 D. 50, 17. 1. 7 § 19. 1. 8 D. 2, 14. 1. 3 pr. D. 3, 1. 1. 192 pr. D. 50, 17. 1. 2 § 1 D. 45, 1. 1. 43 D. 7, 1. 1. 1 pr. D. 29, 4. 1. 1 pr. § 1 D. 5, 4);ex parte (прот. ex asse) heres (1. 11 § 6 D. 11, 1. cf. 1. 1 § 3 D. 5, 4. 1. 39 pr. D. 10, 2. 1. 28 pr. D. 28, 2. 1. 25 D. 46, 3);
pro parte (прот. in solidum) teneri (1. 5 § 15 D. 13, 6);
pro p. liberari (1. 25 D. 46, 3. 1. 1 pr. D. 20, 4);
in partem experiri, прот. in solidum agere (1. 40 § 2 D. 39, 2. 1. 27 D. 10, 2);
per partes = particulatim, напр. p. p. erogare pecuniam (1. 9 § 2 D. 2, 13);
impendere (1. 56 § 3 D. 23, 3);
parere conditioni (1. 44 § 8 D. 35, 1. 1. 8 § 1 D. 8, 1. 1. 6 § 1 D. 8, 4);
partem facere (alicui), сделать так, чтобы кто-лб. получил лишь известную часть, напр. наследства или отказа (1. 8 § 8 D. 5, 2. 1 17 eod. 1. 14 § 1 D. 29, 7. 1. 84 § 8 D. 30. 1. 67 § 3 D. 31. 1. 8 D. 34, 5. 1. 1 § 5 D. 37, 4. 1. 10 § 4 eod. 1. 1 § 24 D. 37, 6. 1. 3 § 9. 10 D. 38, 16. 1. 18 pr. D. 45, 3);
b) главная часть чего, ususfructus in raultis casibus pars dominii est (1. 4 D. 7, 1. cf. 1. 25 pr. D. 50, 16. 1. 242 pr. eod. 1. 26 eod. 1. 10 § 2 D. 41, 3);
c) доля, участие, pro parte dominii servitutem acquiri non posse (1. 11 D. 8, 1. § 5 I. 2, 23. 1. 29 pr. D. 17, 2. 1. 40. § 4 D. 39, 2. 1. 1 § 14 D. 27, 8);
p. virilis (см. s. 2. Gai. II. 124. III. 42. 44. 47. 69. 70. 121. IV. 22);
2) для обознач. известных лиц, сторона, parti mariti (= marito) credere se suamque dotem (1. 2 C. 5, 20);d) страна, местность (1. 3 C. Th. 7, 6).
a parte alicuius, со стороны кого, напр. a p. uxoris defuncti praescribi coheredibus (1. 34 § 3 D. 31. 1. 97 D. 32. 1. 3 § 3 D. 2, 10. 1. 34 § 3 D. 18, 1); особ. одна из спорящих сторон: pars rei - actoris: p. fugiens (1. 25 D. 3, 3. 1. 212 D. 50, 16. 1. 13 § 2 C. 3, 1);
p. adversa (см. 1); (1. 4 § 4 D. 3, 2);
advocatio alterius partis (1. 17 D. 2, 1. 1. 40 C. 7, 16);
3) partes = vices, officium, роль, функция, должность, omnium partes, qui Romae ius dicunt (1. 7 § 2 D. 1, 16);partes, тяжущиеся (1. 2 pr. D. 2, 11. 1. 6 D. 2, 12. 1. 34 § 5 D. 12, 2. 1. 3 C. 8, 39): тк. о враждебных партиях (1. 21 § 1 D. 49, 15).
partes iudicis (1. 13 § 2 D. 4, 8. 1. 34 D. 24, 3. 1. 5 § 19 D. 25, 3. 1. 69 § 4 D. 30, 1. 15 D. 39, 1. 1. 15 § 6 D. 42, 1. 1. 41 § 1 D. 44, 7);
Praetoris (1. 7 § 19 D. 2, 14. 1. 11 § 2. 1. 16 § 1 D. 4, 4. 1. 23 § 1 D. 28, 5. 1. 20 D. 40, 4);
Praesidis (1. 2 D. 1, 6. 1. 9 D. 1, 18);
partibus (suis) fungi (1. 7 § 1 D. 5, 3. 1. 30 D. 10, 2. 1. 40 D. 23, 3. 1. 7 § 1 D. 26, 7. § 1 I. 1. 24. 1. 2 C. 2, 27. 1. 7 C. 3, 36. 1. 8 C. 3, 32. 1. 8 § 3 D. 8, 5. 1. 2 § 3 D. 10, 2. 1. 6 § 6 D. 37, 10. 1. 15 D. 39, 1. 1. 7 § 5 D. 40, 12. 1. 12 D. 44, 1. cf. fungi s. 1.);
defensoris partes sustinere (1. 45 § 2 D. 3, 3. 1. 5 § 19. 20 D. 39, 1. 1. 12 C. 6, 50).
-
3 ratus
1. a, umpart. pf. к reor2. adj.1) рассчитанный, определённыйpro rata (parte) C, Cs etc. или pro ratā portione PM, тж. secundum ratam partem Vtr — соразмерно, в определённом отношении, пропорционально2) незыблемый, неизменный, постоянный (motus stellarum C; astrorum ordines C; fides O)3) решённый, юридически действительный, имеющий законную силу (lex, testamentum C)ratum habere (ducere, facere) aliquid C etc. — утвердить, одобрить, ратифицировать что-л.abunde r., si praesentibus frueretur T — вполне довольствуясь настоящим4) решившийся (potitur r. Romulus praedam Enn) -
4 ex
(praep.) 1) из, на вопрос - откуда? из чего? напр. ex bonis esse (см. bona s. 5): ex bonis defuncti esse (1. 29 pr. D. 20, 1); (1. 3 § 3 D. 22, 1); (1. 50 § 3 D. 15, 1);ex re alicuius acquirere (см. res. s. 2); (1. 71 § 7 D. 29, 2);
partem ex fundo vindicape (1, 13 § 4 D. 23. 5);
ex pluribus unus (1. 42 D. 26, 7);
alius ex amicis (1. 6 D. 34, 5);
ex duobus reis promittendi s. stipulandi alius, alter (1. 7. 12. 16. 18 D. 45, 2);
ex ea familia (1. 195 § 1 D 50, 16);
ex latere, ex transverso (см.); е contrario, ex diverso (см.); на вопрос: при каком обстоятельстве: rapere ex incendio, ruina, naufragio (1. 1 pr. § 2 D. 47, 9);
2) сообразно, по = secundum: напр. verbum: ex legibus sic accipiendum est: tam ex legum sententia, quam ex verbis (1. 6 § 1 D. 50,16);emere ex auctione (1. 2 § 8 D. 41, 4).
ex lege capere pignus (1. 29 § 7 D. 9, 2);
e lege locationis (1. 1 § 3 D. 43, 9. cf. 1. 51 pr. 1. 60 § 3 D. 19, 2);
ex personis causisque constituere (1. 38 D. 6, 1. cf. 1. 3 § 4 D. 43, 30); (1. 3 § 12 D. 43, 29);
ex animi propositione (1. 3 D. 48, 5. 1. 225 D. 50, 16);
3) при означ. причины, происхождеция, источника, вследствие, из, в: ius civile, quod ex legibus etc. venit;ex voluntate alicuius (1. 8 pr. D. 3, 3. 1. 46 D. 4, 4).
ex iure gentium introdducta bella etc. (1. 5. 7 pr. D. 1, 1);
ex eo appellari quod etc. (1. 4 § 2 D. 1, 5); (1. 1 pr. D. 44, 7);
teneri ex delicto (1. 38 D. 50, 17);
ex dolo alterius (1. 21 § 2 D. 15, 1);
lucrari ex dolo defuncti (1. 1 § 6 D. 2, 10);
ex culра conveniri (1. 41 D. 26, 7);
usuras ex mora exigere (1. 10 § 1 D. 39, 4);
ex emto teneri, agere etc. (см. emere); (1. 3 § 10 D. 26, 10);
causae, ex quibus in integr. restitui potest (1. 51 pr. D. 3, 3);
er iusta causa abesse (1. 31 § 2 D. 3, 5);
ex causa ratio edenda est (1. 1 § 9. 10 D. 2, 13);
ex necessitate fieri (1. 17 D. 23, 1);
ex officio suo facere (1. 4 D. 48, 11); (1. 27 D. 20, 1);
ex vulnere mortuus servus (1. 46 D. 9, 2);
ex corporis vitio accidere (1. 4 § l D. 21, 1);
4) no поводу, по отношению: ex re familiari - de re publica, operis novi nunciatio facta (1. 7 § 14 D. 2, 14); (1. 32 D. 48, 19);ex facto, postfacto (см.).
audire ex interdictis (1. 1 § 6 D. 1, 12);
5) от, при означ. автора, виновника: damnum datum ex coactis ab alio (1. 2 § 12 D. 47, 8);ex asse, ex parte heredem scribere (1. 19 D. 28, 2. 1. 72 D. 28, 5. 1. 142 D. 50, 16); (1. 19 pr. D. 29, 1).
6) от (кем), ex hostibus capere, redimere (1. 20 D. 24, 3. 1. 3 § 21 D. 41, 2);coactus ex fideicommissario (1. 38 § 3 D. 28, 6).
desiderari ex persona aliqua (1. 7 § 2 D. 2, 8);
fideicomm. relinquere ex aliquo (1. 2 D. 32);
7) с, для определения времени, с которого что-нб. ведет свое начало, ex die (см. dies s. 2 а);appellare ex sententia (1. 19 D. 49, 1).
ex eo tempore (1. 39. 42 D. 29, 1);
ex quo;
ex eo, ex quo;
exinde, ex quо (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 19 § 6 D. 21, 1. 1. 20. 28. § 1. 1. 37 § 2 D. 26, 7);
ex testamenti facti tempore, an ex mortis numerari (1. 41 § 15 D. 40, 5);
heres scriptus ex tempore, противоп. in tempus (1. 19 § 1 D. 29, 1);
ex conditione vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 eod.);
ex continenti (см. continens s. 2);
e vestigio (см. vestigium s. 4);
ex tempore (см. tempus s, d);
8) для обозначения должности, которую кто-нб. занимал: ex Quaestore sacri palatii (бывший quaestor), ex Praefecto praetorio;ex integro (см. integer s. 4).
ex Consule (C. summa reip. § 2);
ex Magistro officiorum dignitas (1. 1 C. 12, 16).
-
5 e
(praep.) 1) из, на вопрос - откуда? из чего? напр. ex bonis esse (см. bona s. 5): ex bonis defuncti esse (1. 29 pr. D. 20, 1); (1. 3 § 3 D. 22, 1); (1. 50 § 3 D. 15, 1);ex re alicuius acquirere (см. res. s. 2); (1. 71 § 7 D. 29, 2);
partem ex fundo vindicape (1, 13 § 4 D. 23. 5);
ex pluribus unus (1. 42 D. 26, 7);
alius ex amicis (1. 6 D. 34, 5);
ex duobus reis promittendi s. stipulandi alius, alter (1. 7. 12. 16. 18 D. 45, 2);
ex ea familia (1. 195 § 1 D 50, 16);
ex latere, ex transverso (см.); е contrario, ex diverso (см.); на вопрос: при каком обстоятельстве: rapere ex incendio, ruina, naufragio (1. 1 pr. § 2 D. 47, 9);
2) сообразно, по = secundum: напр. verbum: ex legibus sic accipiendum est: tam ex legum sententia, quam ex verbis (1. 6 § 1 D. 50,16);emere ex auctione (1. 2 § 8 D. 41, 4).
ex lege capere pignus (1. 29 § 7 D. 9, 2);
e lege locationis (1. 1 § 3 D. 43, 9. cf. 1. 51 pr. 1. 60 § 3 D. 19, 2);
ex personis causisque constituere (1. 38 D. 6, 1. cf. 1. 3 § 4 D. 43, 30); (1. 3 § 12 D. 43, 29);
ex animi propositione (1. 3 D. 48, 5. 1. 225 D. 50, 16);
3) при означ. причины, происхождеция, источника, вследствие, из, в: ius civile, quod ex legibus etc. venit;ex voluntate alicuius (1. 8 pr. D. 3, 3. 1. 46 D. 4, 4).
ex iure gentium introdducta bella etc. (1. 5. 7 pr. D. 1, 1);
ex eo appellari quod etc. (1. 4 § 2 D. 1, 5); (1. 1 pr. D. 44, 7);
teneri ex delicto (1. 38 D. 50, 17);
ex dolo alterius (1. 21 § 2 D. 15, 1);
lucrari ex dolo defuncti (1. 1 § 6 D. 2, 10);
ex culра conveniri (1. 41 D. 26, 7);
usuras ex mora exigere (1. 10 § 1 D. 39, 4);
ex emto teneri, agere etc. (см. emere); (1. 3 § 10 D. 26, 10);
causae, ex quibus in integr. restitui potest (1. 51 pr. D. 3, 3);
er iusta causa abesse (1. 31 § 2 D. 3, 5);
ex causa ratio edenda est (1. 1 § 9. 10 D. 2, 13);
ex necessitate fieri (1. 17 D. 23, 1);
ex officio suo facere (1. 4 D. 48, 11); (1. 27 D. 20, 1);
ex vulnere mortuus servus (1. 46 D. 9, 2);
ex corporis vitio accidere (1. 4 § l D. 21, 1);
4) no поводу, по отношению: ex re familiari - de re publica, operis novi nunciatio facta (1. 7 § 14 D. 2, 14); (1. 32 D. 48, 19);ex facto, postfacto (см.).
audire ex interdictis (1. 1 § 6 D. 1, 12);
5) от, при означ. автора, виновника: damnum datum ex coactis ab alio (1. 2 § 12 D. 47, 8);ex asse, ex parte heredem scribere (1. 19 D. 28, 2. 1. 72 D. 28, 5. 1. 142 D. 50, 16); (1. 19 pr. D. 29, 1).
6) от (кем), ex hostibus capere, redimere (1. 20 D. 24, 3. 1. 3 § 21 D. 41, 2);coactus ex fideicommissario (1. 38 § 3 D. 28, 6).
desiderari ex persona aliqua (1. 7 § 2 D. 2, 8);
fideicomm. relinquere ex aliquo (1. 2 D. 32);
7) с, для определения времени, с которого что-нб. ведет свое начало, ex die (см. dies s. 2 а);appellare ex sententia (1. 19 D. 49, 1).
ex eo tempore (1. 39. 42 D. 29, 1);
ex quo;
ex eo, ex quo;
exinde, ex quо (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 19 § 6 D. 21, 1. 1. 20. 28. § 1. 1. 37 § 2 D. 26, 7);
ex testamenti facti tempore, an ex mortis numerari (1. 41 § 15 D. 40, 5);
heres scriptus ex tempore, противоп. in tempus (1. 19 § 1 D. 29, 1);
ex conditione vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 eod.);
ex continenti (см. continens s. 2);
e vestigio (см. vestigium s. 4);
ex tempore (см. tempus s, d);
8) для обозначения должности, которую кто-нб. занимал: ex Quaestore sacri palatii (бывший quaestor), ex Praefecto praetorio;ex integro (см. integer s. 4).
ex Consule (C. summa reip. § 2);
ex Magistro officiorum dignitas (1. 1 C. 12, 16).
-
6 accipio
ac-cipio, cēpī, ceptum, ere [ capio ]1)а) получать (epistulam ab aliquo C; consulatum Eutr)oculisve aut pectore noctem non a. V — не знать ночью ни сна, ни душевного покояб) испытывать, терпеть (injuriam ab aliquo C; cladem L, QC; dolorem C)a. detrimentum Cs — потерпеть ущербa. pecuniam C — принимать деньги ( иногда взятку)aliquid (in) acceptum referre C — записать что-л. на приходaliquid alicui acceptum referre C, facere G, PJ и ferre VM — быть кому-л. должным что-либо, перен. быть кому-л. обязанным чём-л.onera umĕis a. Mela — взвалить на (свои) плечи бремя2) допускать, впускать ( armatos urbe и in arcem L)navis aliquantum aquae accĭpit L — судно немного пропускает водуa. austrum QC — находиться на югеab Appennīno auras a. PJ — быть обращённым в сторону Апеннинa. togam praetextam Lampr — надеть (облачиться в) претексту3) принимать внутрь, т. е. есть или пить (cibum Lampr; herbam in potu Just; medicinam C)4) узнавать, слышать (nuntium, clamorem Sl)quae gerantur, accipies ex illo C — о том, что делается, ты узнаешь от него5) принимать ( aliquem hospitio L)a. aliquem in amicitiam C — установить дружеские отношения с кем-л.a. aliquam in matrimonium Su, aliquam conjugem SenT и a. aliquam Capit — жениться на ком-л.6)а) воспринимать, выслушивать ( aliquid benignis auribus Pl)б) принимать, одобрять ( orationem alicujus C)accipio! Ter, H — согласен!, отлично!7) понимать (recte, aliter atque est Ter, aliquid omen QC, in omen и velut omen L); считать ( verisimilia pro veris L)urbis appellatio Roma accipitur Q — под словом «город» понимается Римa. aliquid in malam partem Sen — воспринять что-л. в дурную сторону (в дурном смысле)8) перенимать, усваивать ( morem a majoribus C)a. vitam alicujus V — усвоить чей-л. образ жизни -
7 convenio
con-venio, vēnī, ventum, īre1) сходиться, съезжаться, собираться (milites, qui ex provincia convenerant Cs; unum in locum и uno in loco C; Romam C; clam inter se c. C); стекаться (munera conveniunt Pl; multae causae convenisse videntur C)civitates, quae in id forum conveniunt C — общины, принадлежащие к этой одной политикоадминистративной системе (подчинённые одному центру)(viro) in manum (in matrimonium cum viro AG) c. C — выходить замуж2) обращаться, встречаться ( aliquem in itinere Cs)te conventum volunt Pl — с тобой желают поговоритьmihi hoc homme convento est opus Pl — мне нужно свидеться с этим человекомconventus non sum ab eo C — он ко мне не обращался (не заходил ко мне, не говорил со мной)se conveniri non vult C — он не хочет, чтобы к нему обращалисьconveniri ab aliquo C — быть встреченным кем-л.3) соглашаться, быть согласным ( cum aliquo и inter se)inter omnes convenit PM — все согласны (в том, что)4) impers.(res) convenit Pl — ладно, улажено, решеноneminem voluerunt esse judicem, nisi qui inter adversarios convenisset C — (наши предки) установили, что никто не может быть судьёю иначе, как с согласия (тяжущихся) сторонputares hoc convenisse Pt — можно было подумать, что таков был уговорtempus committendi proelii inter se c. Cs — условиться между собой о моменте начала бояin colloquium convenit, condiciones non convenerunt Nep — (Ганнибал) вступил в переговоры (со Сципионом), но об условиях (мира они) не договорились5) подходить, согласовываться, соответствовать, подобать (in или ad aliquid, alicui rei, cum re aliqua)hoc maxime in eum convenire videbatur C — это, казалось, больше всего относилось к немуhaec suspicio in illum convenit C — это подозрение падает на негоnegavit id suae virtuti c. Nep — он утверждал, что это не соответствует его доблести6) impers. convĕnit прилично, подобает, к лицу, следует ( aliquid dicere Ter)7) impers. (преим. с bene, optime, pulchre) существуют хорошие отношения (inter aliquos Ter; cum aliquo optime C; pulchre alicui Ctl)cui cum paupertate bene convenit, dives est Sen — кто хорошо сжился с бедностью, тот богат8) сочетаться, сцепляться, соединяться ( primordia rerum conveniunt Lcr); ( о животных) спариваться Lcr, PM; (о людях) вступать в половую связь Ap -
8 indicium
ī n. [ index ]1) заявление, показание, донос (i. conjurationis C)facere i. alicui Pl, Ter (deferre i. ad aliquem T) — заявить, доложить, донести кому-л.i. profiteri Sl (тж. deferre QC и offerre T) — выразить желание заявить (донести) о чём-л.postulare i. C — просить разрешения заявить (донести) о чём-л.3) показатель, признак, знак, доказательство, улика (indicia et vestigia veneni C; i. benevolentiae C; innocentiae QC)indicio esse alicujus rei Ter (alicui rei Nep или de aliqua re Ter) — служить доказательством чего-л.4) свидетельство, отражение (lĭber i. est animi O) -
9 instituo
īn-stituo, uī, ūtum, ere [ statuo ]1)а) ставить ( amphoram H)i. boves ad aratrum Col — запрягать волов в плугvestigia i. V — ступатьб) водружать( arborem Su); сажать ( laureas Su); расставлять, размешать (partem copiarum, exercitum L)2) выстраивать, строить (i. aciem Cs); сооружать, воздвигать (строить) (turrim, pontem, naves Cs); проводить ( fossas Cs); создавать, делать ( opus H); формировать, комплектовать (exercitum, duas legiones Sl)3)а) устраивать (res C; convivium Su; ludos O)animum nequire ad cogitandum i. Ter — не быть в состоянии собраться с мыслямиaliquem in animum i. Ter — горячо привязаться к кому-л.argumenta in pectus multa i. Pl — много дум передуматьб) приготовлять, доставлять, добывать ( magnum pilorum numerum Cs); приобретать (i. sibi amicos C)4) вводить ( legem C); заводить ( codicem C); постановлять, устанавливать, учреждать (festos dies L; libertatem et consulatum T; aliquid in re militari Su)5) назначать (i. aliquem herēdem, tutorem C)7) выставлять, выдвигать ( condicionem C)8) организовывать, устраивать, приводить в порядок ( civitalem C)9) решать (i. aliquid facere C); предпринимать, приступать, начинать (i. historiam C; i. iter C; i. historias scribere Nep)perge, ut instituisti C — продолжай, как начал10)а) наставлять, учить ( adulescentes C); обучать (i. aliquem ad dicendum C; i. aliquem artibus Q; aliquem Latine loqui Col)i. aliquem lyrā Q — учить кого-л. игре на лиреб) дрессировать ( elephantos QC) -
10 intersum
inter-sum, fuī, esse1) быть (посреди), находиться (между), проходить, пролегать (pons interest inter eos C)i. pede Cato — отстоять друг от друга на один футinter primum et sextum consulatum sex et quadraginta anni interfuerunt C — между первым и шестым консульствами прошло 46 лет2) быть, находиться, присутствовать, участвовать (i. omnibus negotiis PM; pugnae Nep; i. proelio Cs; convivio и in convivio C)i. populo Quirini H — жить среди римского народа3) разниться, различаться, отличаться (vera intersunt a falsis C; stulto — dat.— intellĕgens quid interest? Ter)impers. interĕst — есть разницаinterest inter «carere» et «egēre» Sen — есть разница между (понятиями) «не иметь» и «нуждаться»multum interest Sen etc. — есть большая разницаnihil interest C etc. — нет никакой разницыnulla res interest, nisi tempus Nep — вся разница лишь во времени4) impers. interest имеет значение, важно (alicujus или alicujus rei, aliquā или ad aliquid)plurimum interest ad disciplinam militiae L — в высшей степени важно с точки зрения воинской дисциплиныi. meā (tuā, suā) C etc. — важно для меня (для тебя, для него)interest omnium recte facere C — все заинтересованы в том, чтобы поступать честноmultum (magni) interest C etc. — весьма важноinterest ut (ne) illud fiat C, Cs etc. — важно, чтобы это (не) произошлоnon sentientis nihil est ullam in partem quod intersit C — кто ничего (уже) не чувствует, того ничто уже не интересует -
11 propensus
1. prōpēnsus, a, um [ propendeo ]part. pf. к propendeo2. adj.1) отвислый ( labrum Sol)2) склоняющийся, склонный, расположенный (ad aliquid C; in alteram partem C)propenso animo aliquid facere C — делать что-л. охотно (с удовольствием)3) расположенный, благосклонно настроенный ( alicui VM и pro aliquo Just)4) приближающийся, близкий ( ad veritatem propensior C)5) имеющий перевес, важный -
12 certus
известный, а) определенный: certa s. certi stipulatio, стипуляция, предмет, которой точно определен (1. 68. 74 D. 45, 1. 1. 118 § 2 eod.); также certus s. cerli contractus (1. 1 § 6 D. 13, 5. 1. 18 pr. D. 46, 4);certum condicere, petere, certi condictio (1. 6 D. 12, 1. 1. 9 eod. 1. 1 D. 13, 3);
c. summae debitor dictus (1. 5 D. 18, 4);
c. summa compromissa (1. 28 D. 4, 8);
c. nummos stipulari (1. 37 D. 45, 1);
c. corpus in stipulationem deducere, legare, etc. (1. 10 D. 46, 4. 1. 26 § 1. 1. 47 § 1 D. 30. 1. 10 D. 34, 2);
c. quantitatem legare, debere (1. 3 § 6 D. 33, 1. 1. 18 § 4 D. 33, 7);
speciem relinquere (1. 34 § 5 D. 30);
c. partem heredit. legare (1. 8 § 5 D. 31);
c. pondus, genus argenti legare (1. 1 § 1 D. 34, 2);
penus c. cum vasis c. legata (1. 2 D. 33, 9);
c. hominem emere, debere (1. 17 D. 40, 12. 1. 23 D. 45, 1);
c. pretium habere (1. 7 § 2 D. 18, 1);
c. pars fundi, часть физическая, прот. идеальной, pars pro indiviso (1. 25 D. 7, 4. 1. 6. D. 8, 1);
c. locus прот. "pro ihdiviso portio fundi" (1. 1 D. 21, 2);
c. loco (в определенном месте, напр. исполнить обязательство) dari oportere, dare promittere, sese soluturum obligare (rubr. D. 13, 4. tit. C. 3, 18);
c. loco vel tempore reddere commodatum (l. 5 pr. D. 13, 6);
ad c. usum. с. temporibus uti aliqua re (1. 25 D. 15, 1);
c. tempus прот. infinitum (1. 91 D. 35, 1);
dies certa, veluti Calendis Januariis centesimis (1. 21 pr. D. 36, 2);
c. aetas (1. 23 § 3 D. 40, 5);
c. personae прот. incertae, omnes, genus personarum (1. 21 § 1 D. 4, 6. 1. 4 D. 34, 5. 1. 39 pr. D. 35, 1. 1. 220 pr. D. 50, 16);
certi прот. omnes (1. 8 pr. D. 10, 3);
c. familia (urbana aut rustica) прот. universa (1. 65 pr D. 31);
ex c. uxore natum scribere heredem (1. 28 § 2 D. 28, 2);
c. procurator (1. 2 D. 3, 3);
tutor cert. rerum vel causarum (1. 12 D. 26, 2);
c. conditione muneribus se adstringere (1. 2 pr. D. 50, 6);
c. lege donare (1. 22 C. 8, 54), in arbitrum compromissum, ut с. sententiam (решение, постановленное сторонами) diceret (1. 19 pr. D. 4, 8);
certae solennesque actiones, иски, предъявленные в точно определенных, торжественных формулах (1. 2 § 6 D. 1, 2); с. condemnatio (1. 59 § 2 D. 42, 1);
certum confiteri (1. 6 pr. D. 42, 2);
certam continuamque possessionem habere, о вещных, сельских сервитутах (1. 14 pr. D. 8, 1);
b) истинный, верный, несомненный: certo certius est (1. 17 pr. D. 26, 2. 1. 38 § 5 D. 45, 1. 1. 28 § 5 D. 5, 1);
res c. et indubitata (1. 1 D. 2, 15);
vera et e. scientia (1. 76 D. 50, 17);
c. jure utimur (1. 10 § 1 D. 2, 11. 1. 49 pr. D. 30);
certi, certissimi juris esse (1. 37 § 1 D. 4, 4. 1. 2 C. 4, 8);
c. status esse (1. 2 § 3 D. 38, 7);
mater semper certa est, etiamsi vulgo conceperit (1. 5 D. 2, 4);
certe (adv.), верно, без сомнения (1. 52 § 2 D. 9, 2); по крайней мере (1. 6 § 12. 1. 8 pr. 1. 38 D. 3, 5. 1. 29 § 1 D. 21, 2); с) не сомневаться в чем, наверно рассчитывать на что, qui agit, certus esse debet etc. (1. 42 D. 50, 17);
certus accusationis (1. 14 D. 37, 1);
certiorem facere aliquem, извещать (1. 1 § 1 D. 21, 1. 1. 16 § 4 D. 26, 2);
d) быть осторожным: certius et modestius esse (1. 14 § 3 D. 23, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > certus
См. также в других словарях:
prendre — Prendre, Accipere, Acceptare, Capere, Captare, Excipere, Prendere, Prehendere, Comprehendere, Percipere, Sumere, Desumere. Prendre et appliquer à soy, Asciscere. Prendre en sa main quelque chose, Inuolare. Prendre en cachette, Surripere. On n en… … Thresor de la langue françoyse
Legio X Gemina — Escudo de la Legio X Gemina a principios del siglo V, según la Notitia Dignitatum occ. Activa Desde el 70 a. C. hasta el siglo V … Wikipedia Español
PARTES — I. PARTES dictae Veteribus, quidquid e convivio decerpebatur et ministris aut mittebatur aut reservabatur, de quo ritu diximus suô locô. Lamprid. in Alex. Severo c. 37. Semper de manu sua Ministris convivii et panum partes aut olerum aut carnis… … Hofmann J. Lexicon universale
ARAUSIO — Urbs, Episcopatus et Principatus Galliae, in Provincia a Rhodano milliari, et Avenione 3. circiter milliaribus distat. Varia a Veteribus nomina sortita est, Arausio Cavarum, vel secundanorum, Arausica Civitas, et Arausionensis urbs, quô nomine a… … Hofmann J. Lexicon universale
Capitulatio de partibus Saxoniae — Die Capitulatio de partibus Saxoniae ist ein 782 von Karl dem Großen erlassener Gesetzestext. Er diente der Zwangschristianisierung der soeben unterworfenen Sachsen und damit der Festigung der fränkischen Macht. Die hierfür erlassenen… … Deutsch Wikipedia
LIGULA vel LINGULA — LIGULA, vel LINGULA an a ligando, an a lingua? definit Mart. l. 14. Apoph. Epigr. 120. cuius Epigraphe, Ligula argenten. Quamvis me ligulam dicant Equitesque Patresque: Dicor ab indoctis lingula Grammaticis. ubi gladiolum in speciem lingua, s.… … Hofmann J. Lexicon universale
SCCIALE Bellum — Historicis dictum est, quod Romanis, cum plerisque Italiae popelis, Etruscis, Latinis, Sabinisque; item cum Marsis, Pelignis, Vestinis, Marrucinis: hosque sequutis Picentibus, Frentanis, Hirpinis, Pompeianis, Venusinis, Appulis, Lucanis,… … Hofmann J. Lexicon universale
HELVETII — gens nobilissima cuius caput Aventicum olim, unâ cum Sequanis, Celtis sive Gallis proprie dictis attribuuntur a Caefare l. 1. c. 1. 2. et 3. qui illos reliquos Gallos virtute praecedere, omnibusque praestare, et totius Galliae plurimum posse ait … Hofmann J. Lexicon universale
PRIMITIAE frugum aliarumque rerum — eô fine Deo offerri consuevêre, ut in iis reliquae omnes sanctisicarentur. Sic Primitiae arborum offerri iussae sunt Levit. c. 19. v. 23. 24. quod hôc ordine fiebat: Tribus primis, a quo plantatae erant, annis, praeputiatae censebantur, adeoque… … Hofmann J. Lexicon universale
PROSICIAE vel PRAESICIAE — dictae sunt partes extorum, quae prosecari et Diis porrici consuevêre. Festus, Prosicium, quod praesecatum porricitur. Arnob. l. 7. Quod si omnes bas partes, quas Praesicias dicitis, accipere Dri ament, quid intercedit, quid prohibet, ut non… … Hofmann J. Lexicon universale
aller — I. Aller, Ambulare, Ingredi, Incedere, Ire, Iter facere, Obire, Pergere, Proficisci, Vadere. S en aller, Auferre se, Abire, Discedere, Abscedere, Digredi. Il commence à aller à Phavorinus, Pergit ire ad Phauorinum. Qui doit aller, Iturus. Je te… … Thresor de la langue françoyse